15 желтоқсан, 2021 жыл Академияның магистранттары мен студенттеріне, «Энергетика» кафедрасының профессорлық-оқытушылар құрамы үшін «ЖЭО-1-де заманауи жоғары вольтті электр жабдықтарын пайдалану» тақырыбында қонақтық дәріс өткізілді. Дәрісті «Алматы элект стациялары» (АлЭС) АҚ Б.Оразбаев атындағы ЖЭО-1 бөлімінің электр цехының басшысы Дінмұхамед Бурамбайұлы Аймұратов оқыды.
Дәріс барысында Аймұратов Д.Б. Алматы орталық электр станциясының (қазіргі Б. Оразбаев атындағы ЖЭО-1) құрылуы туралы тыңдаушыларды қызықты деректермен таныстырды. Дәріс барысында ЖЭО-1 даму кезеңдері, орнатылған және бекітілген қуаттарды пайдалану сипаттамалары, сонымен қатар ыстық су қазандықтарының, бу турбиналары, генераторлар мен трансформаторлардың негізгі техникалық сипаттамалары айтылды. Қазіргі уақытта станцияның белгіленген электр қуаты 145 МВт, ал орнатылған жылу қуаты 1203 Гкал құрайды.
Б.Оразбаев атындағы ЖЭО-1 АПК реформасынан кейін «Алматы электр станциялары» АҚ құрамында 2007 жылдың 15 ақпанынан бастап жұмыс істей бастады.
Одан әрі ол сорғы қондырғыларында ауыспалы жиілікті жетектерді қолдану кезеңдерімен таныстырды, бұл энергияны үнемдеумен қатар, бірқатар қосымша артықшылықтарға ие екенін атап өтті. Қозғалтқышты баяу іске қосу және тоқтату, қысым құбырларындағы және технологиялық жабдықтағы өтпелі процестердің зиянды әсерін жоюды қамтамасыз ету үшін Power Flex 7000 В сериялы айнымалы жиілікті жетекті (АЖЖ) ЖЭО-1 күшейткіш сорғыларында орнатылған. Қозғалтқыш номиналды шама деңгейінде шектелген токтарда іске қосылады, бұл қозғалтқыштың төзімділігін арттырады, электр қуатына, қоректендіру желісі мен қуатқа, коммутациялық жабдыққа қойылатын талаптарды төмендетеді.
ЖЭО-1-де бес күшейткіш сорғы жұмыс істейді. Бір сорғының қуаты 2,5 МВт. Оның ішінде 3 бірлік жұмыс істеп тұр. АЖЖ және қайта құру енгізілгеннен кейін электр қуатын тұтыну 21,70 млн кВт*сағ құрады. Салыстырмалы түрде қайта құруға дейін тұтыну 24,98 млн кВт*сағ құрады. Тұтынуды азайту – 3,28 млн кВт*сағ құрады.
Дәріс барысында ВГП-110-40/2500, 3AP1FG-110-31,5/3150 типті элегазды ажыратқыштар, ТГФМ-110-600/5 ток трансформаторлары жұмыс істейтін 110 кВ ашық тарату құрылғылары туралы ақпарат берілді. Элегаз негізіндегі вакуумдық доға сөндіргіш қасиеттеріне ие майлы және элегазды ажыратқыштардың ерекшеліктерімен таныстырды. Майлы және ауалы ажыратқыштардан вакуумдық және элегазды автоматты ажыратқыштарға көшудің себебі жабдықтарды пайдалану қауіпсіздігіне қойылатын талаптарға сәйкес екендігін атап өтті.
Студенттер мен оқытушылар құрамын қызықтырған сұрақтарына Д.Б.Аймұратов дәйекті жауап берді. Оның ішінде қоршаған ортаға зиянды шығарындылар туралы айтып өтті. 2017 жылы ЖЭО-1 толығымен газға көшкені туралы айтты. Бүгінде ЖЭО-1 Алматының орталық және шығыс бөлігін жылумен және ыстық сумен қамтамасыз етеді. Қазіргі уақытта ЖЭО-1 Алматы қаласындағы «АлЭС» АҚ негізгі электр өндіруші кешендерінің бірі болып табылады.
Газ тәріздес отынға көшуіне байланысты оны пайдалану тиімділігі артты. Жылу энергиясын жеткізуге баламалы отынның үлестік шығыны 4,2%-ға, ал электр энергиясын жеткізуге – 27,6%-ға төмендеді. Табиғи газды жағу кезінде қазандықтың тиімділігін арттыруға, қазандықтағы механикалық және химиялық толық жанбаудан жылу шығындарын төмендету, сондай-ақ мұндай нәтижеге қазандық цехының жеке қажеттіліктері үшін электр энергиясын тұтынуды азайту арқылы қол жеткізілді.
ЖЭО-1-ның энергетика саласындағы жоғары оқу орындарымен дуальды оқыту элементтерімен ынтымақтастық тәжірибесі бар. Дәріс барысы тыңдаушыларға қызықты болды және маманнан жабдықтардың техникалық мәселелер бойынша ақпараттар келтірілді.
«Энергетика» кафедрасы алдағы уақытта барлық түрдегі тәжірибелерді ұйымдастырудан, сондай-ақ профессорлық-оқытушылық құрамның біліктілігін арттыру курсын ұйымдастырудан тұратын өзара АҚ Б.Оразбаев атындағы ЖЭО-1 және Логистика және көлік академиясы арасында ынтымақтастықты жоспарлап отыр.
