«Туған жер – алтын бесігім» клубы

Жетекшісі
Шамшиева Гаухар Сагындыковна
Тарих ғылымдарының кандидаты, Доцент
e-mail: g.shamshieva@alt.edu.kz
«Туған жер – алтын бесігім» клубының ережесі
1.Жалпы ережелер
1.1. Клуб Тынышбаев атындағыALT, университеті «Логистика және басқару» факультетінің «әлеуметтік-гуманитарлық пәндер және дене тәрбиесі» кафедрасында құрылған.
1.2. Қазақ елін жан тәнімен сүйіп, оның мемлекеттік тілін, тарихын біліп, салт дәстүрін қадірлейтін кез келген білім алушы студент мүше бола алады.
1.3. Клуб отырыстары айына бір мәрте өткізіліп тұрады.
1.4. Клуб жұмысын клуб жетекшісі басқарады. Студенттерді кездесулерге ұйымдастырып, қазақ халқының тұлғаларымен таныстырады.
- «Туған жер – алтын бесігім» клубының құрылу мақсаты мен міндеттері.
2.1. Клубтың басты мақсаты: жастардың бойында туған елге, жерге деген сүйіспеншілікті қалыптастыра отырып, оларды патриотизмге тәрбиелеу;
2.2. Клубтың басты міндеттері:
Ой өрісін жан жақты кеңейту;
- студенттердің белсенді өмірлік ұстанымын қалыптастыру;
- туған тұлғалар туралы қызықты деректер жинастыру;
- атақты тұлғалардың өмір баянын зерттеу;
- туған жерлеріне байланысты аңыз әңгімелер жинақтау;
- қазақ ұлтының төл мәдениеті үлгілерін, салт дәстүр, ұлттық тарихын насихаттау негізінде рухани адамгершілік тәрбие беру;
- «Туған жер – алтын бесігім» клубы міндеті
3.1. Айына бір рет өткізілетін шараларды ұйымдастыру;
3.2. Өткізілген шаралардың хаттамаларын толтырып, уақытылы өткізу;
3.3. Өткізілетін шараларға қонақтарды шақыру;
3.4. Клубтың жұмысын қорытындылау;
- Қажетті құжаттар
4.1. Жылдық жоспар
4.2. Клуб ережесі
3.4. Хаттамалар
- Клубтың жұмысын жоспарлау
5.1. Өткізілген шараларды академияның сайтын тіркеу
«Туған жер – алтын бесігім» клубының бағдарламасы
Түсініктеме.
Еліміз қазіргі уақытта жаңа тарихи кезеңге аяқ басты. Осы жаңа тарихи кезеңде бабалардан мирас болып, қанымызға енген, бүгінде тамырымызды бүлкілдеп жатқан ізгі қасиеттерді қайта түлетуіміз керек. Жастардың бойында туған жерге туған жерге, өлкеге деген сүйіспеншілікті оятумен қатар патриотизмді қалыптастыру қажет. Осы мақсатта академия жанынан «Туған жер – алтын бесігім» атты клуб 1-2 курс студенттерінің арасында ұйымдастырылады.
Бағдарламаның басты бағыты:
- жоғарғы оқу орындарында тәрбие жұмысының негізінде отанға, елге деген құрмет;
- адамгершілік, патриоттық сана сезімін қалыптастыру;
- ұлттық болмысын қалыптастыру;
- ұлттық салт дәстүрімізді, тіліміз бен әдебиетімізді, тарихымызды зерделеу;
- клубтың қызметі арқылы студенттердің өзін өзі дамытуға ынталандыру;
- тарихымыздың құндылықтары мен мәдениетімен таныстыру;
- -студенттердің бойында рухани, мәдени зерделігін арттыру.
Бағдарламаның мақсаты:
-студенттерді туған жерлерінің тарихымен таныстыру және отанға, елге, туған жерге деген сүйіспеншілігін арттыру;
Бағдарламаның міндеттері:
- тарих, саясаттану, әлеуметтану, философия ғылымдары бойынша студенттердің ой өрісін кеңейту;
- тарихты зерделеуге үйрету;
- мәдени құндылықтарымызды студенттердің бойында дамыту;
- рухани дәстүрімізді қалыптастыру;
Бағдарламаның жұмысын іске асыру жолдары:
— кездесу барысындағы іс шаралар
«Туған жер – алтын бесігім» клубының жылдық жоспары
| № | Команда | Өткізілетін шаралар | жауаптылар | Өткізілетін уақыты |
| 1 | Тынышбаевтың немересі Асқар Тынышбаевпен кездесу | Шамшиева Г.С. | 30.09.2025 | |
| 2 | Жұмекен -құдірет | Қарлығаш Нәжімединовамен кездесу |
Шамшиева Г.С Жумагулов М |
22.10.2025 |
| 1 | Міржақып Дулатовтың ұрпақтарымен кездесу | М.Қойгелдиев т.б шақыру |
Шамшиева Г.С. Иманбаева А.А |
19.10.2025 |
| 2 | М.Тынышбаев туралы фильммен таныстыру. | Нұршакен Жүнісқызын шақыру | Шамшиева Г.С. | 1.12.2025 |
| 3 | Қазақ хандығының тарихымен таныстару | Т.ғ.д. член корр Кәрібаев Берекетті шақыру | Шамшиева Г.С. | 15.01.2026 |
| 4 | Қазақ халқының этнографиясымен аныстыру | Т.ғ.к. профессор Картаева Т.Е. | Шамшиева Г.С. | 20.02.2026 |
| 5 | Қазақ халқының «Наурыз мейрамын» тойлауы | Академияның іс шарасына қатысу | Шамшиева Г.С. | 25.03.2026 |
| 6 | Шежіремізді білеміз ба? | Жумагулов М. | Шамшиева Г.С. | 20.04.2026 |
| 7 | Қуғын сүргін құрбандарын еске алу | А.Байтұрсынов музейіне студенттерді алып бару | Шамшиева Г.С. | 16.05.2026 |
«Қазақ этнографиясының аймақтық ерекшеліктері»
22 ақпан күні «Қазақ этнографиясының аймақтық ерекшеліктері» Әл-Фараби атындағы ҚҰУ профессоры, тарих ғылымдарының тарихы Картаева Тәттігүл Еррсайынқызымен кездесу өтті.
Студенттерге қазақ халқының салт-дәстүрлерінің аймақтық ерекшеліктерін қызықты әсерлі етіп әңгімелеп берді. Студенттер сұрақтар қойып, домбырамен күй тартып, өлең айтып берді. Кеш соңында академия тарапынан сый сияпатпен марапатталды.
«Қазақ хандығының құрылуы және қазақ мемлкеттілігі»
29 наурыз күні ҚР ҰҒА академигі, Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері, Әл-Фараби атындағы ҚҰУ профессоры, «Қазақстан тарихы кафедрасының меңгерушісі», т.ғ.д. Кәрібаев Берекет Бақытжанұлымен «Қазақ хандығының құрылуы және қазақ мемлкеттілігі» деген тақырыпта кездесу өткіздік. Студенттер қазақ хандығының тарихымен автордың өз аузынан естіп, терең білім алумен қатар көп деген тың деректермен танысты. Студенттер көп сұрақтар қойды. Кездесу соңында институт директоры Шамиль Асқарұлы академиямыздың атынан сый сияпат берды.
ҚР Орталық мемлекеттік мұражайы
ҚР Орталық мемлекеттік мұражайына студенттерді алып барып, еліміздің көне замманнан бүгінге дейінгң тарихымен таныстыру. Онда негізінен 4 зал бар. Археология залында студенттер еліміздің археологиялық қазба кезінде табылған жәдігерлерімен танысты.
2 зал – этнография залы мұнда негізінен қазақ халқының салт-дәстүрімен қатар хандардың хронологифлық деректері және қазақ әйелдерінің әшекей бұйымадырмен жоңғар шапқыншылығында қазақ батырларының киімдерімен бірге қарау жарақтарын тамашалады.
3 зал – Қазақстанда тұратын 130 дан астам ұлттардың ұлттық құндылықтарымен және Ұлы Отан соғысына қатасқан Қазақстандықтардың ерліктерімен таныса отырып, олардың ерліктерін тыңдап білді.
4 зал – Тәуелсіз Қазақстанның тарихымен танысты.
Арыстанбаб, Гаухар ана, Түркістан қаласындағы ҚожаАхмет Яссауи кешенесі мен Керуен Сарайды, Домалақ ана, Тараз қаласындағы Айшы Бибі анамыз мен Қарахан баба ескерткіштеріне
27 сәуір күні академияның қолдауымен Қазақстанның қапсиетті жерлерін «Арыстанбаб, Гаухар ана, Түркістан қаласындағы ҚожаАхмет Яссауи кешенесі мен Керуен Сарайды, Домалақ ана, Тараз қаласындағы Айшы Бибі анамыз мен Қарахан баба ескерткіштеріне барып, аралап қайттық.
Бұл кесене XII ғасырда өмір сүрген діни көріпкел Арыстан баб мазарының үстіне салынған. Кесененің бірінші құрылысы XIV-XV ғасырға жатады. Сол құрылыстан кесілген айван тізбектері қалған. XVIII ғасырда көне мазардың орнында жер сілкінісінен кейін екі кесілген ағаш тізбекке тірелген айванмен салынған екі күмбезді құрылыс орнатылды. XVIII ғасырда құрылыс қиратылып, фриз жазбалары бойынша 1909 жылы қайта салынды. 1971 жылы жоғары деңгейдегі грунт сулары салдарынан мешіт құлатылып, қайта орнатылды. Құрылыс алебастр ерітіндісінде күйдірілген кірпіштен қабырғаның сырт жағына салынды. Қазіргі кезде бұл кесене Орталық Азиядағы қажылық міндетті өтейтін мұсылман киелі жерлерінің бірі болып саналады. Аңыз бойынша Арыстан баб Мұхаммед пайғамбардың (с.ғ.с) елшісі болған. Бір күні Мұхаммед пайғамбар өзінің шәкірттерімен құрма жеп отырған еді. Бір құрма қайта-қайта ыдыстан құлай беріп, пайғамбар ішкі дауысты естіді: «Бұл құрма Сізден кейін 400 жыл алдағы уақытта туылатын мұсылман бала Ахметке арналған». Сонда пайғамбар шәкірттері ішінен бұл құрманы кім иесіне жеткізетінін сұрайды. Ешкім сұранған жоқ. Пайғамбар сұрақты қайта қойғаннан кейін, Арыстан баб былай деді: «Егер Сіз Алла Тағаладан 400 жыл сұрап берсеңіз мен бұл құрманы иесіне жеткіземін». Халық аңыздарынан және жазба деректеріне қарағанда («Рисолаи Сарем-Исфижоб» және Куприлозада кітабы) Арыстан баб Қожа Ахмет Ясауидің ұстазы болып құрманы жеткізеді. Қазіргі кезде Арыстан баб мазары үстінде 30*13 метр аумағы бар кесене тұр. Тарихи деректер бойынша XII-XVIII ғасырларда кесене бірнеше рет қайта салынып, қайта жаңартылды. Қожа Ахмет Ясауи ұлы әулие мен діни көріпкел 1103 жылы туылып 1166 жылы қайтыс болған.
Қожа Ахмет Яссауи. XIV ғасырда Әмір Темір және Тоқтамыс хан Ортаңғы Сырдария маңындағы қалалар үшін ұзақ соғысқан. 1388 жылы Алтын Орданың ханы Тоқтамыс Қожа Ахмет Ясауидің кесенесін тонаған. Бұл оқиғадан кейін Әмір Темір Тоқтамыстың әскерін ойсыратып, тоналған заттарды қайтарып алған. Осы қаражаттарға Қожа Ахметтің мазарының үстінде жаңа үлкен кесене салғызуды ұйғарған. Кесененің ішінде мешіт, кітапхана, екі сарай залы, сағана, тұрғын бөлмелер, асхана, орталық зал — қазандық, құдықхана бар. Кесененің оңтүстік жағындағы кіреберіс — арка ойығы орналасқан. Оның екі жағына минареттер тұрғызылған.
Гаухар ана. Гауһар ана – ұлы ақын, ойшыл Қожа Ахмет Ясауидің қызы. Гауһар ана жайлы аңыз-әңгімелерге сүйенсек, ол емшілік қасиеті ерекше жан болған деседі. Әлі күнге дейін ана кесенесінің маңында емдік қасиеттері бар артезиан суы шығатын құдықтар көптеп кездеседі. Деректерде анамыздың ақылы көркіне сай ерекше жан болғандығы айтылады. Гауһар ананың қашан қайтыс болғаны жөнінде мәлімет жоқ, тек 11221124 жылдары туып, шамамен 1187-97 жылдары дүниеден озған деген жорамал бар.
«Әзірет Сұлтан» кесенесінде ұзақ жылдар мұражай директоры болған О.Дастанов ақсақалдың ел аузынан естіген аңызы бойынша, Гауһар ана қайтыс боларында «Мені інім Ибраһим шайхтың қаны төгілген жерге қойыңдар» деп өсиет етіпті. Аңызға сенсек, Ибраһимді Сүйір деген халық өздері қазған арықтан рұқсатсыз су алғаны үшін кетпенмен шауып өлтірген, яғни бұл Сүйір арығының жағасы болуы керек. Нақақтан-нақақ жаны қиылған бауырының қаны төгілген жерде Гауһар ананың мазары жатыр.


