«Энергетика» кафедрасы

"Энергетика" кафедрасы меңгерушісі
Егзекова Анара Тлюлесовна, т. ғ. к., Ассистент профессор
Байланыс мәліметтері: каб. № 2304
тел. 10-43
e-mail: a.egzekova@alt.edu.kz
Кафедра тарихы
Кафедраның тарихы 1987 жылдан басталады, АКИИ Ректорының бұйрығына сәйкес кафедра «Электрлік тарту» деп аталды, содан кейін «Электрмен жабдықтау» кафедрасын құру теміржол көлігінің электр энергиясын өндіру, беру, тарату және тұтыну кәсіпорындарына қызмет көрсететін мамандар қажеттілігіне байланысты болды. Осылайша, 1990 жылы ол екі кафедраға бөлінді: «Электровоздар және электр пойыздары» және «Теміржолдарды энергиямен жабдықтау» — кафедра меңгерушісі ретінде тиісінше доценттер М.К. Шалабаев және В. А. Ан..
1996 жылы АКИИ және автомобиль жолдағы институтының базасында Қазақ көлік және коммуникациялар академиясы құрылып, «Электрмен жабдықтау және электрлендіру» атты жаңа кафедра құрылды. Кафедра меңгерушісі лауазымына бұйрық бойынша А. Ю. Ершов тағайындалды. Кейіннен «Электрмен жабдықтау және электрлендіру» бірлескен кафедрасы құрылды, оны т. ғ. к., доцент Б. Р. Кангожин басқарды.
2004 жылдың маусым айында М. Тынышбаев атындағы ҚазККА Президент-ректорының бұйрығымен «Электрмен жабдықтау және электрлендіру» кафедрасы «Электрэнергетика» кафедрасы болып өзгертілді.
1996-2022 жылдар аралығында кафедра меңгерушілері:
1997-2002 жылдары т.ғ. д., профессор Кангожин Бекмұхамбет Рашидұлы.
2002-2003 жылдары т. ғ. д., профессор, Соколов Сергей Евгеньевич.
2003-2005 жылдары т. ғ. к., доцент Жармагамбетова Меруерт Советқызы,
2005-2008 жылдары т.ғ. д., профессор Қойшиев Темірхан Қосыбайұлы.
2008 жылдан 2014 жылға дейін т.ғ. к., доцент Меруерт Советқызы Жармағамбетова.
2014 жылдан 2019 жылға дейін т.ғ. к., доцент Егзекова Анара Тлюлесовна.
2019 жылдан 2020 жылға дейін РФ т.ғ.к., PhD докторы, қауымдастырылған профессор Қалиев Жаныбек Жанатұлы.
2020 жылдан 2022 жылға дейін т.ғ. к., қауымдастырылған профессор Қалиева Казима Жаңбырбайқызы.
2022 жылдың қыркүйегінен қазіргі уақытқа дейін т.ғ. к., ассистент профессор, Егзекова Анара Тлюлесовна.
Кафедраның соңғы атауы 2020-2021 оқу жылының басында болды, Академия кафедралары оңтайландырылуы мақсатында физика циклі «Электр энергетикасы» кафедрасына қосылып, «Энергетика»кафедрасы болып өзгертілді.
Әр уақытта кафедра құрамында темір жол көлігін электрмен жабдықтау саласындағы жетекші мамандар жұмыс істеді: т.ғ. д., профессорлар: Ибраев А. К., Тургамбаев Н. Р., т. ғ. к., Солянников А. М., Соколов С. Е., Койшиев Т. К., Кангожин Б. Р., доценттер Казанина И. В., Ефимова О. Н., Өтешқалиева Л.Ш., Калиева К. Ж., Еркелдесова Г. Т., оқытушылар Степанова Н. Г., Рахматуллина А. З., Галиев К. У., Михалкова Е. Г., Даутов С. С., Ахметаев Д. Д., Чириков Д. К., Сұлтанбаев У. У., Прозоров Г. Г., Нуршалова Д. Е., Килибаев И. К., Зимина Е. А., Аршабекова А. Т., Садыбекова Г. Г., Оралбекова А. О., Иманбаева А., Райымбекова Д., Отарбай И., Асқанбай Г., Жетпісбаева Г.
Кафедра ұжымының ғылыми және педагогикалық басымдықтарының даму тарихында келесі кезеңдерді бөліп көрсетуге болады:
2008 жылы 050718 «Электр энергетикасы» мамандығы бойынша магистратура бойынша білім беру қызметіне лицензия алынды және 2009 жылы бакалавриат түлектері болып табылатын 6 магистранттарды алғашқы қабылдау жүзеге асырылды. 2009 жылдан бастап қазіргі уақытқа дейін 60-тан астам магистрант бітірді.
2010 жылы кафедра «Электр энергетикасы»мамандығы бойынша докторантураға лицензия алды.
2022 жылы 6В07188 «IT – энергетика» және 6В07189 «Қалалық электр көлігі»жаңа білім беру бағдарламалары бойынша қабылдау жүзеге асырылды.
ЛКА жанында докторлық диссертацияларды қорғау бойынша диссертациялық кеңес жұмыс істейді.
Сонымен қатар, Ресейдің теміржол көлігінің Ресейлік оқу орындарымен тығыз ынтымақтастықтың арқасында кафедраның жас мамандары әр жылдары аспирантураға Мәскеу мемлекеттік қатынас жолдары университеті (МИИТ) жіберілді.
Оның ішінде: Д. Г. Инсепов, А. А. Жұматова, Шабданов Д. Т., Калиев Ж.Ж. қорытындысы бойынша 2010 жылы Жұматова А. А., 2011 жылы Калиев Ж. Ж. кандидаттық диссертациясын сәтті қорғап, РФ техника ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алды.
2016 жылы кафедраның жас оқытушылары С.М. Утепбергенова, А. Ж. Еркебаев Омбы мемлекеттік қатынас жолдары университетінің (ОмГУПС) «Темір жолдардың жылжымалы құрамы, поездардың тартылуы және электрлендіру» мамандығы бойынша 23.06.01 бағыты бойынша күндізгі оқу аспирантурасына қабылданды. Аспирантураны сәтті бітіргеннен кейін С. М. Утепбергеноваға «Зерттеуші. Оқытушы-зерттеуші» біліктілігі тағайындалды.
2020 жылдың 22 желтоқсанында Ресей федерациясының техника ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін «ауыр салмақ жағдайында ұзақ жұмыс режимінде электровоздарды пайдалану тиімділігін арттыру» тақырыбында диссертациясын сәтті қорғады.
Қазіргі уақытта кафедраның ПОҚ кафедра қызметінің негізгі ғылыми бағыттары бойынша ҒЗЖ және шаруашылық келісімшарттық жұмыстарды орындай отырып, жұмысын жалғастыруда. Сонымен қатар, жыл сайын халықаралық журналдарда, конференция жинақтарында ғылыми мақалалар жарияланады, уақтылы біліктілікті арттырудан өтеді.
Кафедра өндіріспен тығыз байланыста жұмыс істейді, Сондықтан «ҚТЖ «ҰК» АҚ Алматы электрмен жабдықтау дистанциясы негізінде кафедра филиалы жұмыс істейді. Кафедра филиалында 3,4 курс білім алушылары үшін бейіндік пәндер бойынша дуальды білім беру элементтері іске асырылуда. 1, 2 курс білім алушылары таныстыру экскурсияларынан өтеді.
Профессор-оқытушылар құрамы

Егзекова Анара Тлюлесовна
"Энергетика" кафедрасы меңгерушісі
Ассистент-профессор, к.т.н.

Онгар Булбул
Қауымдастырылған профессор
PhD докторы

Калиев Жаныбек Жанатулы
Ассистент-профессор
PhD докторы

Абдрахманов Еркеш Абдрахманович
Ассистент-профессор
тех.ғылым.докторы, доцент, профессор АУЭС

Джабагина Зауреш Казбековна
Көмекші профессор

Койшибаева Куланда Жумахановна
Сениор-лектор
техника ғылымдарының магистрі

Карасаева Әсел Рахметуллақызы
Сениор-лектор
техника ғылымдарының магистрі

Утепбергенова Сандугаш Мырзабековна
Сениор-лектор
РФ т.ғ.к

Калимбетов Галим Примжанович
Сениор-лектор
техника ғылымдарының магистрі

Ақмақан Асқан Бөлтірікұлы
Ассистент-оқытушы
техника ғылымдарының магистрі

Әбдібек Мирас Дәулетұлы
Ассистент оқытушы
техника ғылымдарының магистрі

Құлахметов Нұрсен Игібекұлы
Ассистент оқытушы
техника ғылымдарының магистрі
Кафедра байланыстары
Кафедра: Энергетика
Мекен жайы: Шевченко көшесі, 97, Масанчи көше бұрышы, каб. № 2304
Телефон: 10-43
Білім беру бағдарламалары
Магистратура
Докторантура PhD
Оқу ғылыми зертханалары
Аудитория нөмірі |
Аудитория атауы |
5401 |
«Электр энергетикасындағы өтпелі үрдістер» зертханасы |
5402 |
«Электротехникалық материалтану» зертханасы |
5403 |
«Жаңартылатын энергия көздері және энергия үнемдеу» зертханасы |
5404 |
«Ақпараттық-өлшеу техникасы» зертханасы |
5405 |
«Электротехника және электроника негіздері» зертханасы » |
5408 |
«Релелік қорғаныс және автоматика» зертханасы |
5410 |
«Электротехниканың теориялық негіздері» зертханасы |
5413 |
«Электрондық техника және түрлендіргіштер» зертханасы |
«ЭНЕРГИЯНЫ ҮНЕМДЕУ ЖӘНЕ БІЛІМДІ ТАРАТУ» ОҚУ ОРТАЛЫҒЫ
«Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы» ҚР Заңының талаптарына сәйкес (15.01.2019 ж. өзгерістер мен толықтырулармен), энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу сараптамасын жүзеге асыратын кадрларды қайта даярлау және біліктілігін арттыру бойынша қызметтер көрсету, сондай-ақ «Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру туралы» ҚР 13.01.2012 ж. Заңының нормаларын орындау мақсатында «Энергия үнемдеу және білім тарату» Оқу орталығы (ЭБТОО) құрылды. Оқу Орталығы өз қызметін Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2015 жылғы 31 наурыздағы №388 бұйрығы негізінде жүзеге асырады.
Оқу орталығы Индустриялық даму және өнеркәсіптік қауіпсіздік комитетімен аккредиттелген. Оқыту Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің 2015 жылғы 31 наурыздағы № 404 бұйрығымен бекітілген Үлгілік бағдарламаларға қатаң сәйкес жүргізіледі.
ЭБТОО қызметі Қазақстан Республикасының Білім беру саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
ЭБТОО мақсаты энергия үнемдеу, энергетикалық тиімділікті арттыру және кәсіпорындар мен ұйымдарды энергетикалық зерттеу саласында мамандардың біліктілігін арттыру/қайта даярлау болып табылады.
Энергия үнемдеу және энергетикалық тиімділікті арттыру саласындағы ЭБТОО-ның негізгі міндеттері: оқу бағдарламаларын, оқу-әдістемелік және ақпараттық-анықтамалық материалдарды әзірлеу, конференцияларды, семинарларды, ағартушылық қызметті ұйымдастыруға және өткізуге қатысу болып табылады.
Энергетикалық аудит – бұл шаруашылық жүргізуші субъектілердің отын-энергетикалық ресурстарды (ОЭР) пайдалануын төмендетуге бағытталған қызмет түрі, ол энергия-технологиялық және техникалық-экономикалық сараптама жүргізуден, ОЭР есебін жүргізуден, сондай-ақ энергия үнемдеу іс-шараларын әзірлеуден және негіздеуден тұрады.
Энергия аудитінің негізгі мақсаттары – темір жол көлігі кәсіпорындарының энергетикалық ресурстарды пайдалану тиімділігін бағалау және тұтынушылардың энергиямен қамтамасыз етуге арналған шығындарын азайту, өндірістің энергия сыйымдылығын төмендету, табиғи жаңартылатын ресурстарды сақтау, адамға және экологиялық қауіпке теріс әсерлердің алдын алу.
Қазақстанда энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру шаруашылықтың барлық салаларында қазіргі уақытта басым міндет болып табылады.
Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың Стратегия – 2050 іске асыру бойынша міндеттер қойды және ол энергетикалық инфрақұрылымды дамыту бойынша бірқатар шаралар қабылдаудың маңыздылығын атап өтті.
Стратегия – 2050 және басқа да стратегиялық бағдарламалық құжаттар өршіл мақсаттар қояды:
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 30 қарашадағы №1404 қаулысымен «ҚР энергия тиімділігін арттырудың 2012-2015 жылдарға арналған Кешенді жоспары» бекітілді. Бұл заңдар, НҚА және нормативтер арқылы ынталандыру шараларының өзіндік кешені.
Соңғы маңызды фактор ҚР Президентінің 2013 жылғы 30 мамырдағы №577 Жарлығы – ҚР-ның «жасыл экономикаға» көшу жөніндегі тұжырымдамасы болып табылады.
Тұжырымдаманың 4-тарауында «жасыл экономикаға» көшу үшін кадрлық қамтамасыз ету мәселелері қаралды.
Тұжырымдаманы ойдағыдай іске асыру үшін тиісті оқытудан өткен инженерлік-техникалық және басқарушы персоналды даярлауды қоса алғанда, кадр ресурстарының, Дағдылар мен білімнің жеткіліктілігін қамтамасыз ету қажет.
Жоғарыда айтылғандай, энергия үнемдеу туралы Заңға сәйкес оқу орталығы ашылды, онда ол келесі бағыттар бойынша білім беру қызметтерін ұсынады.
- Энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу сараптамасын жүзеге асыратын кадрлардың біліктілігін арттыру, сондай-ақ энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру. Сағат саны – 120. Ұзақтығы – 1 ай.
- Энергия аудитін және (немесе) энергия үнемдеу сараптамасын жүзеге асыратын кадрларды қайта даярлау, сондай-ақ энергия менеджменті жүйесін құру, енгізу және ұйымдастыру. Сағат саны – 250. Ұзақтығы-1,5 ай.
Сонымен қатар, оқу орталығының базасында бағыт бойынша біліктілікті арттыру курстары жүргізілуде:
– «Энергоаудит»,
– «Энергетикалық сараптама»,
– «Энергоменеджмент»,
– «Энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттырудың өзекті мәселелері»,
– «Кәсіпорындарда энергия тиімділігі мен ресурс үнемдеуді арттыру».