АР15473741 «Қой фермаларын энергиямен қамтамасыз етудің автономды жылжымалы жүйесін зерттеу және құру»

Жобаның мақсаты – жаңартылатын энергия көздерін пайдалана отырып, қой фермаларын энергиямен қамтамасыз етудің автономды мобильді жүйесін, яғни қолданыстағы жүйелерді талдауды, іске асырудың құрылымдық схемасын әзірлеуді және біріктірілген автономды жүйенің құрылымдық ерекшеліктерін зерттеуді қамтитын қой фермаларының қажеттіліктеріне арналған газ генераторлық жабдықты зерттеу және құру.

Агрохолдингтерді энергиямен жабдықтау және энергиямен жабдықтау жүйесінің тиімділігі көптеген факторларға байланысты. Мысал ретінде Жабдықты жаңарту, жаңа материалдар мен технологияларды пайдалану, энергияны үнемдейтін және дәстүрлі емес энергия көздерін пайдалану, ЖЭК негізіндегі жүйені интеграциялау сияқты бағыттарды атап өтуге болады. Жаңартылатын энергия көздерін пайдалану, атап айтқанда, тамаша тыңайтқыш – вермикомпостты алу-қорғалған топырақты өсімдік шаруашылығы кәсіпорындары үшін басымдық болып табылады. Күн және жел технологияларының дамуымен қой фермалары үшін аралас жаңартылатын энергия көздерін пайдалану мүмкіндігін зерттеу қажет.

Қазіргі әлемде газ өндіретін қондырғылар қашықтағы тұтынушыларды электр қуатымен және жылумен қамтамасыз ету үшін табиғи газ, қатты отын, оның ішінде ағаш және басқа да биомасса көздері негізінде өндіріледі. Қой фермалары үшін технологиялық процестерді дербес энергиямен қамтамасыз ететін портативті ,актам, қуаты аз электр газ генераторлық жабдықтың болуы ұтымды.

Жобаның ғылыми жаңалығы жаңартылатын энергия көздерін, атап айтқанда электр және газ генераторлық жабдықтарды пайдалана отырып, қой фермаларын дербес энергиямен жабдықтау жүйесін зерттеу және құру болып табылады. Бұл ретте алғаш рет электр газ генераторлық жабдықтар әзірленетін болады, Қой фермаларының қалдықтары – кизяк-еліміздің шалғайдағы және басқа да фермалары үшін электр және жылу энергиясын өндіру үшін энергетикалық материал ретінде пайдаланылатын болады. Жобаның идеясы қолданыстағы аналогтардан ұтқырлығымен ерекшеленеді, яғни тасымалдаудың қарапайымдылығы мен осы технологияны қолданудың қарапайымдылығы, пайдалану қауіпсіздігі ескеріледі, ең маңызды ерекшелігі-қой терісін шикізат ретінде пайдалану. Мал шаруашылығының экологиялық мәселелері де шешілетін болады.

Біздің елімізде кизяк негізінде арнайы электр-газ генераторлық қондырғылар өндірілмейді, кизякты газдандырудың жылу процестері, сондай-ақ оқшауланған ауылдарда және тиімділігі төмен шалғай шаруашылықтарда кизякты пайдаланудың тарихи рөлі зерттелмеген. Қазіргі уақытта шалғайдағы фермалардың жылу және электр жүктемелері, қой көңінің, мал шаруашылығының жалпы қалдықтарының физика-химиялық және жылу техникалық сипаттамалары толық зерттелмеген.

Зерттеудің негізгі нәтижелері:

– Қасым, Р., Баймуханбетов, А., Ермолдина, Г., Исаханов, М., & Токмолдаев, А. (2023). ҚОЙ ЖӘНЕ СИЫР КӨҢІНДЕГІ КЕЙБІР ПАЙДАЛЫ ЭЛЕМЕНТТЕР ЖӘНЕ ҚАУІПТІ АУЫР МЕТАЛДАРДЫҢ ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ӨЗГЕРУІНЕ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ ЖӘНЕ ӘСЕРІ. ҚазККА хабаршысы, 126(3), 479–489. https://doi.org/10.52167/1609-1817-2023-126-3-479-489.

АР15473668 Пойыздар қозғалысын басқарудың интеллектуалды цифрлық жүйесінің алгоритмдерін зерттеу және оңтайландыру

Жобаның мақсаты оның жұмысын жақсарту және бар кемшіліктерді болдырмау және зерттеу нәтижелерін Қазақстан Республикасы темір жолының магистральдық желісінде қолдану үшін ПҚАРЖ-Е типті Поездар қозғалысын басқарудың зияткерлік цифрлық жүйесін басқару алгоритмдерін зерттеу және оңтайландыру болып табылады.

Жоба «ҚТЖ «ҰК» АҚ магистральдық желісінде қолданылатын Поездар қозғалысын басқарудың зияткерлік цифрлық жүйесін (бұдан әрі-ҚДСЖО) басқару алгоритмдерін оңтайландыруды, ПҚАРЖ-Е  құрылымын жаңғыртуды және цифрлық көліктік ортадағы жылжымалы блок-учаскелерге қатысты оның технологиясын белсендіруді, поездар аралық интервалдарды қысқартуды және поездар қозғалысының жылдамдығын арттыруды, қосымша шығындарсыз жоғары жылдамдықты қозғалысты ұйымдастыруды көздейді инфрақұрылымға, сондай-ақ ҚР транзиттік әлеуетін арттыруға.

Жоба Қазақстанның темір жолдарында ПҚАРЖ-Е жүйесін пайдалану мәселелері бойынша проблемалық аспектілерді жаңғыртуға және шешуге бағытталған. Жобаны іске асыру кезінде алынған нәтижелер көліктік-логистикалық инфрақұрылымды дамытуға ықпал ететін болады, осылайша мемлекеттік бағдарламалардың маңызды міндеттерін шешуге мүмкіндік береді:

– ҚР Үкіметінің 2017 жылғы 12 желтоқсандағы №827 қаулысымен қабылданған «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасында көлік пен логистиканы цифрландыру туралы міндеттер атап өтіледі;

– Қазақстан Республикасының 2019 жылғы 31 желтоқсандағы «Нұрлы Жол» инфрақұрылымды дамытудың 2020-2025 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында мынадай міндеттер көтеріледі: 1. Аумақтарды және олардың арасындағы көлік байланыстарын инфрақұрылымдық қамтамасыз ету.

2. Тиімді транзиттік, экспорттық және логистикалық инфрақұрылымды дамыту арқылы «үлкен транзитті» тартуға және экспорттық саясатты іске асыруға жәрдемдесу.

3. Инфрақұрылымдық кешеннің технологиялық, ғылыми-әдістемелік және ресурстық қамтамасыз етілуін арттыру.

4. Көлік инфрақұрылымы субъектілері мен тасымалдаушылардың экономикалық тиімділігі мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру.

-ҚР-ның 2025 жылға дейінгі Стратегиялық даму жоспары, онда өнімділіктің өсуіне кедергі келтіретін кедергілерді жою жөніндегі басым бағыттар және көлік-логистикалық және сауда инфрақұрылымын дамыту міндеті айқындалады.

Зерттеудің негізгі нәтижелері:

– Орунбеков, М. (2023). OPENTRACK ОРТАСЫНДА МОДЕЛЬДЕУ НЕГІЗІНДЕ ПОЙЫЗДАРДЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫН ИНТЕРВАЛДЫ РЕТТЕУ ӘДІСТЕРІН БАҒАЛАУ. ҚазККА хабаршысы, 127(4), 68–78. https://doi.org/10.52167/1609-1817-2023-127-4-68-78.

– Бекжанова, С., Орунбеков, М., & Сүлейменова, Г. (2023). КООРДИНАТТЫ ИНТЕРВАЛДЫ РЕТТЕУ ЖҮЙЕСІ БАР ТЕМІР ЖОЛ ЖЕЛІСІН ИМИТАЦИЯЛЫҚ МОДЕЛЬДЕУ. ҚазККА хабаршысы, 126(3), 146–156. https://doi.org/10.52167/1609-1817-2023-126-3-146-156.

– Орунбеков, М., & Сүлейменова, Г. (2023). ПОЙЫЗДАР ҚОЗҒАЛЫСЫН ИНТЕРВАЛДЫ РЕТТЕУДІҢ КООРДИНАТТЫ ЖҮЙЕЛЕРІН ТАЛДАУ. ҚазККА хабаршысы, 124(1), 307–314. https://doi.org/10.52167/1609-1817-2023-124-1-307-314.